Πύρρος, Διονύσιος

(Καστανιά, Θεσσαλία 1777 – Αθήνα 1853). Ιατροφιλόσοφος, δάσκαλος και συγγραφέας. Φιλομαθής και αποδημητική φύση, σπούδαζε και δίδασκε μετακινούμενος συνεχώς από τόπο σε τόπο, σχεδόν μέχρι τα σαράντα του χρόνια: καλόγερος αρχικά στα Μετέωρα, σπουδαστής κατόπιν στα Τρίκαλα και στον Τίρναβο, κοντά στον Ιωάννη Πέζαρο, γραμματικός του πατριάρχη και οικοδιδάσκαλος στην Κωνσταντινούπολη, προσκυνητής στο Άγιο Όρος και στα Ιεροσόλυμα, μαθητής πάλι στις Κυδωνίες και στη Χίο, δάσκαλος στη Σμύρνη, περνά τελικά στην Ιταλία (1806), όπου υπηρετεί ως εφημέριος στην ελληνική κοινότητα του Λιβόρνο και σπουδάζει κατόπιν ιατρική και φιλοσοφία (1807-13) στα πανεπιστήμια της Πίζας και της Παβία. Αλλά και μετά την ανακήρυξη του σε ιατροφιλόσοφο συνεχίζει την επιμόρφωσή του στο Μιλάνο και στην Πάντοβα, ταξιδεύει κατόπιν στην Τεργέστη και στη Βιέννη και τελικά καταλήγει στην Αθήνα (1813), όπου μισθώνεται από τη Φιλόμουση Εταιρεία της πόλης ως δάσκαλος. Στο σχολείο όπου διδάσκει συρρέουν όχι μόνο πάμπολλοι μαθητές, αλλά και ενήλικοι, και Τούρκοι ακόμα αγάδες. Ο Π. όμως δεν περιορίστηκε στη διδασκαλία. Όπως γράφει ο ίδιος «εν έτει 1813 εσύστησα κήπον βοτανικόν με 300 ειδών βότανα, και μουσείον με 300 ειδών μέταλλα εις την οικίαν του κυρίου Δημητρίου Καλλιφρονά». Κατασκεύασε επίσης κάποια μηχανή με συστήματα τροχών, που μετρούσε τις αποστάσεις. Παράλληλα ασκούσε την ιατρική δωρεάν. Όπως λέει ο ίδιος, ήταν ένας από τους δύο επιστήμονες γιατρούς που υπήρχαν τότε στην Ελλάδα. Το 1819 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, για να επιστρέψει ευθύς μετά την έκρηξη της Επανάστασης στην Ελλάδα και να προσφέρει πολύτιμες ιατρικές υπηρεσίες κατά τον Αγώνα. Ας σημειωθεί ακόμα ότι εγκατέστησε ένα εργαστήριο χαρτοποιίας στη Σπάρτη και κατόπιν στο Άργος (1826). Τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του τα έζησε στην Αθήνα ασχολούμενος κυρίως με τη συγγραφή και την έκδοση των έργων του, τα σπουδαιότερα από τα οποία είναι τα εξής: Χειραγωγία των παίδων (1810), Άτλας, ήτοι γεωγραφική χάρτα (1814), Γεωγραφία μεθοδική απάσης της οικουμένης (1818), Φαρμακοποιία (1818), Εγκόλπιον των ιατρών (1831), Βοτανική πρακτική (1838), Bίος, πράξεις και κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου (1846), Περιήγησις ιστορική (1848), Περιήγησις της Ελλάδος (ανέκδοτη).